🎯 MỤC TIÊU
Sau bài này, bạn cần:
-
Hiểu được định nghĩa và vai trò của hệ kinh lạc
-
Nắm được cấu trúc, đường đi, phân loại các loại kinh lạc
-
Ứng dụng kinh lạc trong sinh lý, bệnh lý, chẩn đoán và điều trị
I. 🧠 ĐẠI CƯƠNG
1.1. Khái niệm
-
Kinh lạc là hệ thống đường dẫn khí huyết, nối liền tạng phủ với các bộ phận bên ngoài cơ thể (da, cơ, xương, khớp…).
-
Là cơ sở lý luận quan trọng trong châm cứu, xoa bóp, kê toa thuốc, biện chứng luận trị.
1.2. Cấu trúc
-
Hệ thống kinh lạc gồm:
-
12 kinh chính
-
8 mạch kỳ kinh
-
15 lạc mạch
-
Tôn lạc, phù mạch, bì bộ
-
II. 🔄 TÁC DỤNG CỦA KINH LẠC
2.1. Trong sinh lý
-
Vận hành khí huyết nuôi cơ thể
-
Kết nối nội tạng – ngoại thể
-
Điều hòa âm dương
-
Phân bố toàn thân (có hệ thống)
2.2. Trong bệnh lý
-
Tà khí xâm nhập từ ngoài → qua kinh lạc → vào tạng phủ
-
Kinh lạc bị trở trệ gây đau nhức, tê bì, rối loạn chức năng
III. 📍 TUẦN HÀNH CỦA KINH MẠCH
3.1. 12 KINH CHÍNH
| Kinh Âm (3 tay, 3 chân) | Kinh Dương (3 tay, 3 chân) |
|---|---|
| Túc Thiếu Âm Thận | Túc Thái Dương Bàng quang |
| Túc Thái Âm Tỳ | Túc Thiếu Dương Đởm |
| Túc Quyết Âm Can | Túc Dương Minh Vị |
| Thủ Thiếu Âm Tâm | Thủ Thái Dương Tiểu trường |
| Thủ Thái Âm Phế | Thủ Thiếu Dương Tam tiêu |
| Thủ Quyết Âm Tâm bào | Thủ Dương Minh Đại trường |
➡ Mỗi kinh liên hệ với 1 tạng hoặc phủ, đi theo mạch tuần hoàn khép kín
3.2. 8 MẠCH KỲ KINH
-
Nhâm – Đốc – Xung – Đới – Âm duy – Dương duy – Âm kiêu – Dương kiêu
-
Không trực tiếp liên kết tạng phủ, nhưng có tác dụng điều hòa khí huyết của 12 kinh chính
IV. ✳️ PHÂN LOẠI CÁC DẠNG KINH LẠC KHÁC
| Tên | Mô tả | Vai trò |
|---|---|---|
| Lạc mạch | Nhánh nhỏ từ kinh chính tỏa ra | Nối các kinh – phủ, tăng kết nối |
| Tôn lạc | Lạc mạch nhỏ, lan trong da | Điều hòa khí huyết ngoài bì phu |
| Bì bộ | Ngoại vi kinh lạc | Phản ánh bệnh lý ra ngoài |
V. 💉 ỨNG DỤNG LÂM SÀNG
5.1. Chẩn đoán
-
Bệnh vùng nào thì kinh lạc vùng đó thường bị ảnh hưởng
-
Ví dụ: Đau dọc đường kinh Can → tổn thương Can hoặc khí trệ kinh Can
5.2. Điều trị
-
Châm cứu – xoa bóp: tác động lên kinh lạc để điều hòa khí huyết
-
Kê toa thuốc: chọn thuốc quy kinh để dẫn thuốc vào đúng vùng tạng phủ bệnh
✅ KẾT LUẬN
-
Hệ thống kinh lạc là xương sống trong lý luận và thực hành Y học cổ truyền
-
Giúp kết nối toàn thân – điều hòa khí huyết – dẫn tà – trị bệnh – chẩn đoán
